Prvi korak kojim gledalac kreće u upoznavanje i eventualno osvjanje sedme umetnosti, neizbežno vodi preko filmske slike. Kompozicija kadra, bez ikakve sumnje, predstavlja jedan od najbitnijih elemenata umetničkog arsenala nekog sineaste. Imajući to u vidu, ne čudi podatak da veliki broj reditelja, kako u svetu tako i kod nas, dolazi upravo iz sveta likovnog stvaralaštva i likovne kritike. Neki od naših najznačajnijih filmskih stvaralaca, koju su svojim osobenim autorskim pečatom trajno obogatili kulturno nasleđe ovog naroda, pripadali su, po svom formalnom obrazovanju, esnafu likovnog stvaralaštva i likovne kritike. Oni najznačajniji među njima koje svakako valja pomenuti jesu: Živojin Pavlović, Slobodan Šijan, Mića Popović, Đorđe Kadijević i drugi. 


Đorđe Kadijević (1933. Šibenik), po obrazovanju je istoričar umetnosti, a po opredeljenju likovni kritičar, esejista,  filmski i televizijski reditelj i ukratko, čovek koji je čitav svoj život posvetio umetnosti. Širem auditorijumu poznat je kao autor prvog srpskog (doduše televizijskog) horor filma „Leptirica“, koji je snimljen kao deo serijala „Priče tajanstva i mašte“ 1973. godine. 

Pored žanrovskog, Kadijević je ostavio i veliki trag u oblasti istorijskog filma, pre svega svojim rediteljskim debijem „Praznik“, snimivši za to vreme (1967) više nego smeo film koji prikazuje život četnika na jedan, gotovo, egzistencijalistički ogoljen način. Deceniju i po nakon svog rediteljskog debija, Kadijević 1983. godine snima televizijski film „Karađorđeva smrt“, koji predstavlja prvi film čiji je protagonista vođa Prvog srpskog ustanka, nakon više od 70. godina. Kao što je poznato, davne 1911. godine čuveni glumac i prvak Narodnog pozorišta u Beogradu Ilija Stanojević – Čiča, snimio je prvi srpski dugometražni film „Život i dela besmrtnog vožda Karađorđa“. Prosto neverovatno zvuči podatak da se niko u periodu između dva pomenuta filma (72 godine), osim sporadičnog pominjanja (Pesma sa kumbare, 1955), nije ozbiljnije pozabavio životom jednog od najvećih srpskih vladara. 

Elem, Kadijević je zahvaljujući svom obrazovanju, odličnom poznavanju likovnog stvaralaštva i istorijskih prilika, kao i jednim od najbolje odrađenih kastinga u istoriji pokretne slike kod nas, kroz likove viđenijih srpskih ustanika a pre svih Karađorđa Petrovića (Marko Nikolić) i Miloša Obrenovića (Aleksandar Berček), pomenutim televizijskim filmom osvetlio jedan gotovo potpuno skrajnut a tako bitan period naše istorije. Nekoliko godina kasnije, u produkciji Radiotelevizije Beograd i Österreichischer Rundfunk iz Beča, snimljena je, verovatno, najbolja domaća televizijska serija svih vremena „Vuk Karadžić“ (ovome u prilog govori i nagrada „Gran pri Evrope“, koja je seriji dodeljena 1987. godine u Rimu). Međutim, bez želje da zvučim fatalistički, jedna zanimljiva anegdota koju sam imao prilike da čujem od gospodina Kadijevića lično, naterala me je da ponovo razmislim o tome kako život, na kraju krajeva, stvari postavi na svoje mesto. 

60-tih godina prošlog veka u Velikoj Plani se održavalo čuveno takmičenje recitatota „Pesniče naroda mog“. Na takmičenju je, između ostalih, učestvovao i u to vreme anonimni srednjoškolac Aleksandar Berček, osvojivši treće mesto. Kao nagradu, Berček je dobio knjigu Dušana Baranina „Veliki gospodar“, koja se bavila životom i delom Miloša Obrenovića. Petnaestak godina kasnije, Berček i Kadijević su se obreli u Velikoj Plani, snimajući prvo film „Karađorđeva smrt“ a zatim i seriju „Vuk Karadžić“. I u jednom i u drugom delu, Berček je tumačio lik srpskog kneza Miloša Obrenovića, jednu od svojih najboljih uloga u bogatoj karijeri. Krajem aprila ove godine, Đorđe Kadijević je takođe boravio u Velikoj Plani, ovoga puta kao dobitnik nagrade za životno delo na Festivalu dokumentarnog filma „Zlatna buklija“. Na čudesan i volšeban način su se isprepletale sudbine Vožda srpskog Karađorđa, koji je ubijen u Radovanjskom Lugu u okolini Velike Plane. Zatim Aleksandra Berčeka, najupečatljivijeg tumača uloge kneza srpskog Miloša Obrenovića, čiji su početak karijere i neki od največih profesionalnih dometa vezani za Veliku Planu. I na kraju samog Đorđa Kadijevića koji je baš ovde – na licu mesta, ekranizovao jedan od najmračnijih segmenta naše nacionalne istorije, otržući od zaborava tvorce neke naše davne stvarnosti: Karađorđa, Miloša Obrenovića, Hajduk Veljka Petrovića, ozloglašenog Tomu Vučića Perišića i druge.

Zanimljivo je da i danas, našu stvarnost ovakvu kakva ona jeste, definišu i određuju neke nove Tome – Vučići i Perišići. Jer, kako reče jedna poslovica: „Istorija se ponavlja, ali svaki put sve više košta“

Mladen Milosavljević