Đorđe Kadijević, Vuk Karadžić, 1987 – 1988 (16 epizoda)
Helly Cherry
Nekada, ne tako davno, na domaćim televizijama emitovale su se brojne, danas kultne, televizijske serije. Imajući u vidu kvalitet a i kvantitet televizijskog programa danas, prosto je nemoguće zamisliti da će išta, od trenutno prisutnog medijskog šarenila, ikada moći da se nazove kultnim. Nekada su se generacije gledalaca najčešće nedeljom nakon dnevnika, okupljale oko televizora, izvora toplote u svom toplom porodičnom jezgru, čekajući nestrpljivo da serija počne. Danas su serije postale sinonim za dosadna i isprazna, najčešće maratonska, presipanja iz šupljeg u prazno a sa svrhom da ispune onu staru latinsku sentencu o hlebu i igrama. Naravno, budući da živimo u vreme postmodernizma koje je, kako stvari stoje i vreme posthumanizma i pseudointelektualizma, dobili smo i razne televizijske post i pseudo derivate, u vidu brojnih šou/rijaliti programa.
Međutim, da stvari i ne stoje tako loše podseti nas, s' vremena na vreme i medijski javni servis, insistirajući na tome da stare dobre serije naučimo napamet. Jedna od serija za koju se slobodno, sa punim pravom i argumentovano, može reći da spada u sam vrh domaćeg televizijskog programa, jeste i čuvena serija Vuk Karadžić. Ona je, kao ni jedan vizuelni medij pre ni posle nje, dotakla samu suštinu narodnog, nacionalnog i izvornog. Kroz scene najznačajnijih životnih segmenata, tvorca i reformatora modernog srpskog jezika Vuka Karadžića, reditelj nas vešto, kroz obilje arhetipskih i predivno uslikanih detalja, vodi kroz jedan buran i nimalo lak period srpske istorije. Duboko sam uveren da izbor Đorđa Kadijevića kao reditelja i Milovana Vitezovića kao pisca serije, spadaju u najbolje poteze istorije nacionalne televizije što je, uostalom, delom već i dokazano, budući da je serija nagrađena evropskom nagradom za televiziju, najvećom nagradom koju je jedna domaća serija ikada dobila. Kvalitetu serije dodatno doprinosi i muzika Vojislava Vokija Kostića, adekvatno i nepogrešivo naglašavajući svaki segment priče. Odabir glumaca, počevši od tumača glavne uloge, odn. Vuka Karadžića lično (odličan Miki Manojlović), preko Marka Nikolića od koga je Kadijević uspeo da stvori, za sada, najubedljivijeg tumača Đorđa Petrovića - Karađorđa (glumio Karađorđa u Kadijevićevom televizijskom filmu Karađorđeva smrt, 1983; kao i u horor - komediji Šejtanov ratnik, 2006). Međutim, u čitavoj galeriji tumača u seriji se naročito ističe Aleksandar Berček. Sa neviđenom energijom i ubedljivošću odglumio je pronicljivog, dovitljivog i otresitog vođu Drugog srpskog ustanka, Miloša Obrenovića. Serija je rađena kao državni projekat i snimana 4. godine na autentičnim lokacijama vezanim za život Vuka Karadžića. Ova serija danas, osim nesumnjive estetske i umetničke vrednosti (reditelj serije Đorđe Kadijević, inače istoričar umetnosti, potrudio se da gotovo svaka scena bude što vernija rekonstrukcija postojećih umetničkih dela, posvećenih obrađenoj istorijskoj epohi), poseduje i izvesnu istorijsku vrednost koja se, između ostalog, ogleda i u petrifikaciji istorijskih činjenica putem slika koje život znače. Na ovaj način, sprečava se, ili pak umanjuje, pokušaj zloupetrebe istorije i istorijskih činjenica a što se danas, putem medija i medijskih derivata, uveliko čini. Svedoci smo da pojedine serije, navodno, posvećene istorijskim ličnostima i događajima, istoriju koriste samo kao okosnicu, za kreiranje propagande i jedne pseudoistorijske slike. Naravno, laž će se najlakše progutati ako je uvijena u šarenu oblandu, stoga se istorija i preinačuje u formi petparačkih i šarenih sapunica, lako dostupnih i shvatljivih širim narodnim masama. Potomci istih onih srba koji su svojim odsečenim glavama i telima nabijenim na kolac, krasili ulaze u Stambol kapiju i Pašin konak, danas gledaju Sulejmana praveći sebi nepotreban intelektualno emotivni balast. Da sutradan ne bismo došli u situaciju da nas i naše potomke obmanjuju raznim neistinama , trebamo naučiti pjesan, odn. istoriju, baš kao što to kaže pesma:
Usred ovog rata što sećanje briše,
naučite pjesan, to je izbavljenje.
Mladen Milosavljević